Kasakska/Lærðu kasöksku 1/02

Kasakska | Kaflar: Forsíða | Stafróf | 01 | 02 | 03 | 04

---

Cекция 2: Сіз кайда тұрасыз! (Kafli 2: Hvaðan ertu!)

Диалог (Samtöl)

Björn (Бюөрн) er núna í Almaty, stærstu borg Kasakstans. Það er svo mikið að gera hérna. Hann skrifar í dagbókina sína um allt sem hann er búinn að sjá í dag:

Қазақша

Қайырлы күн, Бүгін оте жақсы. Алматы оте таза қала. Алматыда көп театр жәие парк бар. Алматыда көп көше, дәріхана, дукен, жәие мейрамхана бар. Дәріханада көп дәрі бар. Мейрамханада жәие асханада кофе, тамақ жәие шай. Нанбайханада нан бар. Кітапханада көп кітап, қалам, жәие қаламсап бар. Бұрышта стол бар. Столда қағаз жәие компьютер бар. Жәие қонақ үй оте жақсы, жаңа, жәие таза!

Íslenska

Kærlí kún, búgin óte djaksi. Almaty óte tasa khala. Almatyda kop téatur djanei park barr. Almatyda kop kosjei, darikhana, dúken, djanei meirramkhana barr. Darikhanada kop dari barr. Meirramkhanada djanei askhanada kófei, tamakh, djanei sjæ. Nanbækhanada nan barr. Kitapkhanada kop kitap, kalam, djanei kalamcap barr. Búrishta stól barr. Stólda kagas djanei kómpjúter barr. Djanei khonakh úau óte djaksi, djana, djanei tasa.

Eftir þennan kafla ættir þú að skilja allan þennan texta! Æfðu þig að lesa þetta upphátt og skrifaðu þetta í stílabókina þína. Þegar þú ert búinn með þennan kafla skaltu þýða allan textann úr kasöksku yfir á íslensku!

Лұғат (Orð)

• асхана - Café, Kaffihús
• Бұрыш - Hornið
• Бүгін - Í dag
• Дәріханада - Apótek
• дәрі - Meðal, Lyf
• дәптер - Hefti
• дукен - Verslun
• есік - Hurð
• еден - Gólf
• қала - Borg
• көп - Mjög, margir, mikið
• қалам - Blýantur
• қаламсап - Penni
• қағаз - Blað
• компьютер - Tölva
• Кітапханада - Bókasafn
• кітап - Bók
• қонақ үй - Hótel
• кофе - Kaffi
• Мейрамханада - Veitingahús
• мұражай - Safn
• Нанбайхана - Brauðgerð
• нан - Brauð
• орындық - Stóll
• жәие - og-
• парк - Almenningsgarður
• парта - Skrifborð
• шай - Te
• радио - Útvarp
• сөздік - Orðabók
• сөмке - Poki
• Стол - Borð
• тамақ - Matur
• театр - Leikhús
• телевизор - Sjórnvarp
• терезе - Gluggi

• бар - Það er, hafa
• әрине - Auðvitað
• мінеки - Gjörðu svo vel

Skrifaðu þessi orð í stílabókina þína og endurtaktu hvert orð 5 sinnum á öðru blaði. Lestu textann og reyndu að skilja.

Грамматика (Málfræði)

Greinar

Það er enginn greinir í kasöksku. қағаз þýðir Blað, Eitt Blað, og Blaðið.

бар (Það er, hafa)

Á kasöksku, ef þú vilt að segja að þú eigir eitthvað eða það er, það eru, getur þú notað бар. (og það er alltaf í lok setningarinnar) t.d.:

Алматыда таза көше бар (Það eru hreinar götur í Almaty)
Партада дәптер бар (Það er stílabók á skrifborðinu)
Tелевизорім бар (Ég á sjórnvarp)

Tерістеу (Neitun)

Þetta er ekki: емес
Þegar þú vilt gera setningu með lýsingarorði neikvæða eða Мынау, getur þú notað емес í lok setningarinnar. T.d.:

Мынау қағаз таза емес (Þetta er ekki hreint blað)
Алматы жаңа қала емес (Almaty er ekki ný borg)

Það er ekki og Nei: Жоқ
Þegar þú vilt segja það er ekki eða nei, segðu bara Жоқ. Ef þú notar Жоқ í setningu er það alltaf í lok setningarinnar eins og емес. Og notaðu ештеңе жоқþegar þú vilt segja 'það er ekkert'. (ештеңе þýðir ekkert) T.d.:

Нан жоқ (Það er ekkert brauð)
Алматыда кір көше жоқ (Það eru engar skítagar götur í Almaty)
Партада ештеңе жоқ (Það er ekkert á skrifborðinu)

Það tekur bara tíma og æfingu til að læra hvort á að nota жоқ eða емес. Mundu bara að nota alltaf жоқ með 'Það er,eru'.

Жатіс Септік (Staðarfall)

Staðarfall í kasöksku útskýrir hvar eitthvað er og er eins og þágufall í íslensku. Þú hefur örugglega séð að til að segja 'Í Almaty' eða 'Í Reykjavík', verðurðu að bæta 'да eða та'. Það eru líka til 'дe eða тe'. Til að vita hvenær þú notar hvað:

+да (harður) og +дe (mjúlkur)
Orð endar á р л и й у м ң н ы
Партада, Алматыда, Нанда (Á skrifborðinu, í Almaty, á brauðinu)

+та (harður) og +тe (mjúlkur)
Orð endar á б п с т қ к ф х ч ц ш щ д в г
Eсіктe, Рейқявіқта, Oрындықта (Á hurðinni, í Reykjavík, á stólnum)

Eins og neintun, þú mátt bara vita hvenær þú átt að nota 'да та дe eða тe'. En þegar þú ert að tala kasöksku, það er svolítið saman, svo ekki hafa áhyggjur af stöðufalli núna. Orð eru mikilvægari en málfræði núna.

Mәдениет (Menning)

Almaty er stærsta borg Kasakstans. 1.185.900 manns búa í Almaty. Almaty var kölluð Alma-Ata á árum Sovétríkjanna. Nafnið þýðir Staður með eplum. Almaty er rétt hjá Tian Shan fjöllunum. Almaty var áður höfuðborg, á árum Sovétríkjanna og þar til árið 1998, þegar Astana var gerð að nýrri höfuðborg landsins.
Í Almaty eru margar verslanir, fyrirtæki, hótel, tvær járnbrautarstöðvar, einn flugvöllur og mjög mikið af skemmtistöðum. Medeó og Tjimbulak eru rétt hjá Tian Shan fjöllunum, sem eru staðir fyrir skautasvell og skíðasvæði. Það stendur til að halda Vetrarólympíuleikana þar árið 2014, ef IOC velur þennan stað.
Það eru margir kímiskhana í Almaty. Kímis er mjög mikilvægur drykkur fyrir fólkið í Kasakstan. Kímis er bara mjólk frá hestunum í Kasakstan. Svo eins og maður segir í Kasakstan, есендікке!! (skál).

Cараман (Æfing)

Aудару (Þýðing)

Hvernig segir maður á kasöksku:
1. Góðan daginn!
2. Gott kvöld!
3. Já!
4. Hvaðan ertu?
5. Þetta er gott!
6. Ég heiti Björn!
7. Ég er Íslendingur!
8. Gaman að hitta þig!
9. Velkominn!

Tалқылау (Umtal)

Skrifaðu og talaðu um bæinn þinn. Mundu að nota neitun, staðarfall og segðu hvar þú býrð. Segðu hvað er í bænum þínum. Ef þú vilt vita hvernig það á að skrifa nafnið á bænum þínum á kasöksku, smelltu á hérna og farðu niður á vefsíðunni til að finna bæinn þinn! Til dæmis, notaðu dagbók Björns. Ef þú vilt, skrifaðu ritgerð hérna sem allir geta séð!
1. (Breyttu og skrifaðu ritgerðina þína hérna!!)

Mәдениет (Menning)

1. Hver er höfuðborg Kasakstans í dag?
2. Hver er stærsta borg Kasakstans?
3. Hvað er kímis?
4. Hvernig segir maður 'skál' á kasöksku?
5. Hvað var gamla nafnið á Almaty?
6. Hvað þýðir Almaty á íslensku?
7. Ef þig langar í kímis, hvert geturðu farið?
8. Hvað heita fjöllin hjá Almaty?

Бажайына келтір (Röðun)

Raðaðu orðunum í setningunum þannig að þær séu réttar:
1. емес қағаз мынау таза
2. жаңа Алматы емес қала
3. ештеңе орындықта жоқ
4. танысқаныма де куаныштымын мен
5. cіз тұрасыз кайда?

Kasakska | Kaflar: Forsíða | Stafróf | 01 | 02 | 03 | 04