Þekkja þyngdarlögmálið og vita að þyngdarkraftur verkar á milli allra hluta

Lögmál um hreyfingu

breyta
  • Isaac Newton kom fram með hin þrjú lögmál um hreyfingu og svo hið fjórða þyngdarlögmálið.

Fyrsta lögmál Newtons

breyta
  • Tregðulögmáið
  • Felur í sér að ef hlutur er kyrrstæður leitast hann við að halda kyrrstöðu sinni og ef hann er á hreyfingu leitast hann við að halda hreyfingu sinni með óbreyttum hraða nema til komi áhrif utanaðkomandi krafts. (dæmi hreyfing okkar í bíl)
  • Stöðugur hraði merkir að færsla hutarins sé ,,ávallt í sömu stefnu" og samkvæmt tregðulögmálinu leitast hlutur við að sporna gegn breytingu á stefnu sinni.


Annað lögmál Newtons

breyta
  • Skýrir tengsl krafts, massa og hröðunar og felur í sér að kraftur sem verkar á hlut jafngildir margfeldi af massa hans og hröðun. Kraftur = massi\*hröðun. dæmi: þarft að slá fastar í keilukúlu en tennisbolta til að þeir fari jafn hratt.

Þriðja lögmál Newtons

breyta
  • Felur í sér að í hverjum verknaði megi ávallt finna bæði átak og gagntak. M.ö.o þegar hlutur verkar með krafti á annan hlut verkar seinni hluturinn með jafn stórum en gagnstæðum mótkrafti á hinn fyrri.( dæmi þegar þú gengur á stömu sólfi v/nýbónuðu)

Lögmálin þrjú:

breyta
  • Fyrsta skýrir hvernig hlutur hegðar sér ef enginn utanaðkomandi kraftur verkar á hann.
  • Annað skýrir hvernig hlutur hegðar sér ef kraftur verkar á hann.
  • Þriðja skýrir áhrif hlutar sem verkar með krafti á annan hlut.

Skriðþungi

breyta
  • Allir hlutir sem hreyfast hafa skriðþunga. Skriðþungi jafngildir massa hlutar sinnum hraða hans
  • Skriðþungi = massi \* hraði


Þyngd og hreyfing

breyta

Fallandi hlutir

breyta
  • Allir fallandi hlutir hafa sömu hröðun.
  • Hlutur sem fellur nálægt yfirborði jarðar hefur hröðunina 9,8m/sek2. Það merkir að á hverri sekúndu sem hluturinn fellur eykst hraði hans um 9,8 m/sek.
  • Ekki falla samt allir hlutir með þessari hröðun vegna loftmótsstöðu.
  • Loftmótsstaða verkar sterkast á flata og létta hluti. Allir hlutir verða fyrir einhverri loftmótsstöðu.
  • Af því leiðir að sérhver hlutur sem fellur úr lofti nær ákveðnum hámarkshraða sem kallast lokahraði. Þegar honum er náð fellur hluturinn með stöðugum hraða og hröðunin verður engin.


Þyngdarkrafur

breyta
  • Er aðdráttarkraftur.
  • Hann verkar milli jarðar og allra hluta á jörðu. Hann verkar jafnframt millri allra hluta alheimsins.


Þyngdarlögmál Newtons

breyta
  • Newton hélt því fram að hlutur félli með hröðun vegna aðdráttarkrafts sem verkar milli hlutarins og jarðar - fall hans má með öðrum orðum rekja til þyngdarkraftsins.
  • Lögmálið felur í sér að milli tveggja hluta ríki þyngdarkraftur. Stærð kraftsins er komin undir tveimur þáttum: massa hlutanna tveggja og fjarlægðinni milli þeirra.


Heimildir

breyta

Kraftur og hreyfing, kaflar 66-75. Hálfdan Ó. Hálfdanarson þýddi og staðfærði. fl. 1998, Námsgagnastofnun.