„Vinnuvistfræði“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Lagaði safsetningu o.fl. |
|||
Lína 8:
== Vinnuvistfræði ==
Vinnuvistfræði gengur út á samspil mannsins og umhverfisins þar sem markmiðið er að einstaklingnum líði sem best við iðju sína. Vinnuvistfræði spannar vítt svið og er nálgunin heildræn þar sem horft er á samspil margra þátta s.s. líkamlegra, vitrænna, félagslegra og
== Hugtakið ==
Lína 27:
===Liðþófar===
Á milli hryggjaliðanna eru liðþófar, sem hjálpa til við að gera hrygginn hreyfanlegan. Liðþófarnir eru eins og trefjapokar sem eru fullir af geli. Þeir hafa mjög takmarkaða blóðrás, aðeins í ysta lagi sínu. Þess vegna gróa þeir illa eða ekki ef þeir laskast. Liðþófarnir fá næringarefni sín og losna við úrgangsefnin með vökvanum sem fer inn og út úr þeim. Á daginn þegar við stöndum, sitjum, göngum og hreyfum okkur í lóðréttri/uppréttri stöðu, þá kemur þunginn á liðþófana og vegna þrýstingsins sem þá myndast þrýstist vökvinn út úr liðþófunum. Þegar við léttum þunganum af hryggjarliðunum t.d. með því að
===Liðbönd===
Lína 35:
== Góð líkamsbeiting ==
Það má segja að góð líkamsbeiting sé það að nota líkamann í jafnvægi.
Þá eru vöðvarnir í
Það sem við græðum á réttri líkamsbeitingu er betri orkunýting yfir daginn og minni orka fer í óþarfa vöðvavinnu. Við höfum betra úthald og aukið þol til að takast á við dagleg störf. Allar hreyfingar verða auðveldari. Við vinnum gegn sliti og verkjum og minni líkur eru á því að verkir aukist við átök.
===Þungaflutningur===
Temja sér að nota þungaflutning. Nota fætur og allan líkamann við hreyfingu í staðinn fyrir að
Standa með gott bil á milli fóta, jafnt í báða fætur. Beygja í hnjám flytja líkamsþunga yfir á annan fótinn og þaðan yfir á hinn.
Standa með annan fót framar (eins og á göngu), hné bogin. Flytja líkamsþungan fram yfir fremri fót og svo aftur á aftari fót. Mjúkan takt.
Lína 46:
== Hreyfivinna vs. Stöðuvinnu ==
Við '''hreyfivinnu''' spennast vöðvar og
== Streita ==
Streita myndast þegar við upplifum hættu hvort sem hún er raunveruleg eða ekki. Líkaminn undirbýr sig til bardaga eða flótta, þetta er kallað flóttaviðbragð. Streitan gagnast okkur ef hættu ástandið er raunverulegt og streitan fær eðlilega útrás. Ef viðbragðið verður viðvarandi og fær ekki eðlilega útrás getur það farið að hafa neikvæð áhrif á heilsu okkar.
Lína 63 ⟶ 64:
'''4. stig:''' ''Verkkvíði og vondir draumar.'' Erfitt að komast í gegnum daginn. Samskiptaerfiðleikar, Vondir draumar vekja snemma nætur.
'''5. stig:''' ''Lamandi þreyta og kvíði.'' Mikil og
'''6 stig:''' ''Ógnvekjandi einkenni.'' Þungur hjartsláttur og angistartilfinning. Lofthungur. Skjálfti, sviti og dofi. Ofsakvíði.
----
Í nútíma samfélagi hafa
Til að ná tökum á
▲[[Mynd:Faeduhringurinn.jpg|left|150px]] [[Mynd:Slokun.jpg|right|80px]]
▲Til að ná tökum á steitunni er mikilvægt að vera meðvitaður um og tileinka sér heilbrigða lífshætti og venjur. Borða hollan mat, fá góðan nærandi svefn, fá útrás fyrir streituna og stunda reglulega hreyfingu og teygjur, stunda slökun, setja sér raunhæf [[markmið]] og ná góðri stjórn á því sem við getum stjórnað.
== Vinnuumhverfið ==
[[Mynd:Hnakkur.jpg|thumb|right|200px]]
[[Mynd:tolvuvinna.jpg|thumb|left|300px]]
Reynum að aðlaga umhverfið að okkur ekki öfugt! Notum hjálpartæki og stillanlega hluti í eins
===Sitjandi staða===
Ef unnið er lengi sitjandi er mikilvægt að hafa góðan stól sem er auðstillanlegur. Á góðum stól er auðvelt að stilla hæð, sætisdýpt, bakstuðning og auðvelt er að stilla setu þannig að hún halli fram. Góður stóll á hjólum þarf að vera stöðugur, hafa fimm arma, hjólin mega ekki renna mjög lipurlega og undirlagið þarf að henta það er veita smá mótstöðu. Stóllinn þarf að veita góðan stuðning við mjóbakið. Ef notast er við stólarma þarf að gæta þess að þeir séu í réttri hæð þar sem of háir armar keyra axlirnar upp og skapa spennu. Setstaðan skiptir líka máli, grunnsetstaða er þegar við sitjum eftir 90° reglunni það er mjaðmir, hné og
▲[[Mynd:tolvuvinna.jpg|thumb|left|300px]]
Margir halda að nóg sé að stilla stólinn í eitt skipti fyrir öll þegar sest er í hann í fyrsta sinn, þetta er mikill misskilningur og
▲Ef unnið er lengi sitjandi er mikilvægt að hafa góðan stól sem er auðstillanlegur. Á góðum stól er auðvelt að stilla hæð, sætisdýpt, bakstuðning og auðvelt er að stilla setu þannig að hún halli fram. Góður stóll á hjólum þarf að vera stöðugur, hafa fimm arma, hjólin mega ekki renna mjög lipurlega og undirlagið þarf að henta það er veita smá mótstöðu. Stóllinn þarf að veita góðan stuðning við mjóbakið. Ef notast er við stólarma þarf að gæta þess að þeir séu í réttri hæð þar sem of háir armar keyra axlirnar upp og skapa spennu. Setstaðan skiptir líka máli, grunnsetstaða er þegar við sitjum eftir 90° reglunni það er mjaðmir, hné og öklar eru í 90°. Við vinnum aðrar setstöður út fá þessari grunnsetstöðu og reynum að stilla okkur í grunnstöðuna nokkrum sinnum yfir daginn.
▲Margir halda að nóg sé að stilla stólinn í eitt skipti fyrir öll þegar sest er í hann í fyrsta sinn, þetta er mikill misskilningur og mkilvægt að kynna sér vel alla þá stilli möguleika sem stóllinn hefur upp á að bjóða og nota þá möguleika nokkrum sinnum á dag ef setið er lengi.
Mikil kyrrseta er ekki æskileg og mikilvægt er að standa reglulega upp og gera hlé æfingar.
Mikilvægt er að hver og einn læri á sinn stól og noti þá mögleika sem hann hefur upp á að bjóða.
Til eru margar gerðir af stólum og mismunandi stólar henta við mismunandi verk:
[[Skrifstofustólar]], [[
== Spurningar ==
Lína 94:
== Heimildir ==
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Ergonomics enska-wikipedia]
* [http://www.vinnis.is Heimasíða Vinnís]
* [http://www.
* Magnús H. Ólafsson 1998. '''Bakskólinn'''.▼
* Ingólfur Sveinsson 1998. '''Heilbrigðismál'''.▼
▲Magnús H. Ólafsson 1998. '''Bakskólinn'''.
▲Ingólfur Sveinsson 1998. '''Heilbrigðismál'''.
| |||